De baard van Koning Winter (ijshaar)

Gepubliceerd op 19 januari 2025 om 11:21

Gisteren en vandaag hebben we allemaal kunnen genieten van het zeldzame fenomeen 'ijshaar'. Toen de eerste foto's op sociale media voorbij kwamen, wist ik zeker dat ik op pad moest! Gecombineerd met een mountainbike training ben ik het bos in gegaan. IJshaar was er in overvloed, zoveel heb ik op één en dezelfde dag nog niet gezien. Het resultaat was dan ook dat ik heel erg vaak op en af ben gestapt het te fotograferen. 

IJshaar, ook wel "haarijs" en "de baard van Koning Winter" genoemd, is een zeldzaam en prachtig natuurfenomeen waarbij fijne, haarachtige ijsdraden groeien op dood hout dat vochtig is en bedekt met schimmels. Het lijkt op witte, zijdezachte haren en komt vooral voor in koude, vochtige omstandigheden, net onder het vriespunt (meestal tussen -1 °C en -4 °C).

 

Het fenomeen is voor mij niet nieuw, jaren geleden heb ik het voor eerst mogen aanschouwen. Ik was er vanaf dat moment gelijk verliefd erop. Ik vind het iets heel erg bijzonders en werkelijk een prachtig gezicht, keer op keer! Tot op heden heb ik het altijd mogen aanschouwen tijdens een rit op mijn mountainbike over de Veluwe. Meestal pure toeval, maar gisteren ben ik er bewust voor op uit gegaan omdat ik de foto's van andere voorbij zag komen.

 

Om te weten op welke plekken en waarom je juist daar ijshaar kan vinden is het belangrijk om te weten hoe het ontstaat. IJshaar komt vooral voor in loofbossen met veel rottend hout. Als onderstaande omstandigheden gunstig zijn zal je met enige zekerheid het ijshaar weer aantreffen op de plekken waar je het de voorgaanden jaren ook gezien hebt.

 

Hoe ontstaat ijshaar?

Het ontstaan van ijshaar is een combinatie van specifieke biologische en fysieke factoren:

  1. Schimmels op dood hout
    Het hout moet geïnfecteerd zijn met bepaalde soorten schimmels. Deze schimmel speelt een belangrijke rol door het vocht in het hout te reguleren en ijsvorming in specifieke patronen te sturen.

  2. Vocht en temperatuur
    In koude en vochtige omstandigheden, wanneer de temperatuur rond het vriespunt schommelt, wordt water uit het hout naar buiten gedrukt door capillaire werking. Door de aanwezigheid van schimmels worden de ijskristallen in dunne, fijne strengen gevormd.

  3. Langzame bevriezing
    Het water dat uit het hout wordt geduwd, bevriest langzaam bij contact met de koude lucht. De schimmel voorkomt dat het ijs direct samenklontert tot een massieve laag, waardoor het zijn fijne, haarachtige structuur behoudt.

 

Leuke feitjes!

IJshaar is zeldzaam en wordt meestal waargenomen in landen met gematigde klimaten, zoals Nederland, Duitsland, en Scandinavië. Het werd voor het eerst wetenschappelijk verklaard in 1918 door de Duitse geofysicus Alfred Wegener, maar pas in 2015 bevestigden wetenschappers de cruciale rol van schimmels in dit proces.

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.